O
okrucieństwach drugiej wojny światowej napisano wiele książek – reportaży,
wspomnień, wywiadów, powieści historycznych, a nawet obyczajowych i romansów.
Nakręcono także sporo filmów, które z różnych stron ukazują przebieg działań
wojennych. Dla większości z nas wojna światowa kojarzy się wyłącznie z Europą,
a kiedy już zdarza nam się myśleć o niej w kontekście innych kontynentów,
zazwyczaj kierujemy się w stronę Pearl Harbor na Hawajach i japońskich miast Hiroshima
i Nagasaki. Mało kto zastanawia się nad przebiegiem drugiej wojny światowej w
Afryce Północnej. O życiu w cieniu niemieckich nalotów i kolejnych bombardowań,
które nie omijały Kairu opowiada Nadżib Mahfuz w powieści Chan al-Chalili.
Nadżib
Mahfuz to jedyny autor piszący w języku arabskim, który został uhonorowany
literacką Nagrodą Nobla. Akademia szwedzka wyróżniła go jako tego, który przez
swoje dzieła bogate w niuanse – które bywały realistyczne z fotograficzną
precyzją, a czasami bywały dwuznaczne – stworzył arabski styl narracji, który
można zastosować do całości gatunku ludzkiego. Badacze literatury arabskiej
określają go mianem egipskiego Balzaca, a sami Egipcjanie o Mahfuzie
mówią, że był ostatnim rawim, czyli bajarzem, gawędziarzem. I trzeba przyznać
im rację – powieściopisarz miał wyjątkowy dar opowiadania, a szczególne miejsce
w jego twórczości zajmował Kair – miasto, które pokochał, z wzajemnością. Na
przestrzeni ponad sześćdziesięciu lat napisał ponad 30 powieści, 13 opowiadań,
30 scenariuszy filmowych, kilka dramatów i niezliczoną ilość artykułów
prasowych.
Powieść
Chan al-Chalili powstała w roku 1946, a więc mniej więcej w czasach, które
przybliża czytelnikowi. Głównym bohaterem jest Ahmad Akif, czterdziestoletni
urzędnik państwowy niższego szczebla, który, po kolejnym bombardowaniu,
postanawia opuścić swoją ukochaną dzielnicę As-Sakakini i wraz z rodzicami
przeprowadza się do Chan al-Chalili...
Mahfuz
w niezwykle barwny sposób buduje narrację, za pomocą której reporterskim okiem,
uchem i słuchem maluje portret tej starej dzielnicy skupionej wokół meczetów
Al-Husajna i Al-Azhar. Jest to niezwykła powieść, którą czyta się wszystkimi
zmysłami.
pełna recenzja powieści "Chan al-Chalili" została opublikowana na portalu Świat Kultury Poznań
